Tijd nemen om onszelf te leren kennen, nemen we (meestal) niet omdat we te veel vrije tijd hebben. In de meeste gevalen worden we 'gedwongen', omdat we onvoldoende luisteren naar ons onderbewuste, door bijv. Burn-out, depressie of traumatische gebeurtenis. Ons lichaam zegt letterlijk: STOP, tot hier en niet verder. Het is tijd voor verandering door persoonlijke ontwikkeling om uit de negatieve spiraal te komen. 

Denken, leren en veranderen

Ontwikkeling en verandering worden in grote mate bepaald door de wijze waarop we denken en leren. Onze manier van denken beïnvloedt ons vermogen om te leren, hoe meer we (kunnen) leren, hoe meer we ontwikkelen en hoe meer verandering we kunnen aanbrengen. In onszelf, en daarmee vaak ook in de omgeving. De antropoloog Gregory Bateson heeft een model ontwikkeld dat de niveaus beschrijft waarop wij denken, leren en veranderen.

Piramide van Bateson

De niveaus van Bateson gaan er vanuit dat er 6 logische niveaus zijn waarop mensen denken, leren, veranderen en functioneren. Het niveau waarop iemand zit is in grote mate bepalend voor zijn verandervermogen en ontwikkelpotentie. Het model van Bateson kent een duidelijke hiërarchie: het effect van ieder niveau is dat dit het onderliggende niveau richting geeft.Een verandering van dingen op een hoger niveau leidt in deze zin onvermijdelijk tot veranderingen van dingen op de lagere niveaus. Het veranderen van dingen op een lager niveau kan, maar hoeft geen effect te hebben op de hogere niveaus.

Welke niveau's zijn er?

Hieronder de niveau's om inzicht te krijgen waarop je verandering effect heeft. Nummer 1 is het hoogste niveau is en heeft bij verandering dus ook het meeste effect. Persoonlijk vindt ik het fijner om bij niveau 6 te beginnen, zo bouw jij je verandering op en dan lijkt mij makkelijker om te slagen. Want niet alle veranderingen zijn helaas makkelijk. Om diepgang en volledigheid te garanderen zijn per niveau een aantal vragen opgesteld, zodat je de beste inzichten krijgt over jezelf. Ik vond het pittig, maar schept wel duidelijkheid. Het voelt ook als een ordering van gedachten.

°•°•°•°•°•°•°•°•°•°•°•°•°•°•°
Niveau 1: Zingeving - waar sta ik voor?
Niveau 2: Identiteit - wie ben ik?
Niveau 3: Overtuigingen en waarden -wat geloof ik?
Niveau 4: Vaardigheden - wat ka ik?
Niveau 5: Gedrag - wat doe ik?
Niveau 6: Omgeving - waar ben ik?
Niveau 1 Zingeving: waar sta ik voor?

°•°•°•°•°•°•°•°•°•°•°•°

Niveau 1. Zingeving - waar sta ik voor?

• Wat vind ik belangrijk in het leven?
•  waar draait het om?
•  doelen/ ideeen/ plannen
• welk verschil wil ik maken?
• hoe kan ik mijn talenten inzetten zodat ze meer betekenis krijgen?
• hoe pas ik mijn kwaliteiten toe bij mezelf en anderen?
• waarvoor ben ik op de aarde?

Niveau 2 Identiteit: wie ben ik?

• wat waardeer ik aan mezelf?
• wat waardeer ik aan anderen?
• hoe kan ik iets voor anderen betekenen?
• hoe kunnen anderen iets voor mij betekenen?
• wat kenmerkt mij?
• wat zou je graag willen veranderen aan jezelf?
• wat vindt jij waardevol en hoe past dit bij je?

Niveau 3 Overtuiging: wat geloof ik?

• wat zijn mijn normen en waarden?
• waar geloof ik in?
• wat vindt ik belangrijke uitgangspunten
• waarom doe ik bepaalde dingen?
• wat motiveert en remt af?
• hoe beinvloed mijn overtuigingen (wat doe ik hiervoor)

Niveau 4 Vaardigheden: wat kan ik?

• waar ben ik goed in?
• maak ik er gebruik van?
• waar ben ik minder goed in?
• hoe kan ik hieraan werken?
• wat zou je willen kunnen?
• hoe kun je dit aanpakken?

Niveau 5 Gedrag: wat doe ik?

• welk gedrag laat ik aan anderen zien?
• past dit bij mij?
• wat is het effect van gedrag?
• wil ik iets anders kunnen en laten zien?
• hoe reageer ik op mijn omgeving?
• was ik me aan of stribbel ik tegen?

Niveau 6 Omgeving: waar ben ik?

• hoe ziet mijn omgeving eruit?
• waar heb ik mee te maken en wat kan ik tegen?
• welke kansen en belemmeringen zie ik?
• bij wie kan ik terrecht?
• wat raakt mij in mijn omgeving?(wat/wie/waar)
• wat moet mijn omgeving wel of niet doen?
• in welke omgeveing voel ik mij het beste?

Ter afsluiting een qoute van Bateson: 

•》 'de verandering die ik zoek, ligt altijd bij mezelf' 《•